Starship uchirilishi qoldirildi, Raqamli egizagingiz bilan tanishing, Googledan zero-day zaiflik, yangi tezkor to’lov tizimi, Whatsapp va Apple kompaniyalaridagi o’zgarishlar. Texnokun.uzning 18.04.2023 kuni bo’yicha haftalik yangiliklar dayjesti!
SpaceX Starship: Elon Mask firmasi tarixdagi eng katta raketa uchirilishini keyinga qoldirdi
Kosmosga eng kuchli raketani uchirishga urinish kamida 48 soatga qoldirildi. Starship deb nomlanuvchi mashhur raketa amerikalik hammaga tanish bo’lgan ixtirochi va tadbirkor Elon Maskning SpaceX kompaniyasi tomonidan yaratilgan.
Uchishi rejalashtirilayotgan ekipajsiz missiya Texasning Boka-Chika shahridan amalga oshiriluvchi parvozdan atigi bir necha daqiqa oldin to’xtatildi.
Muammo muzlab qolgan “bosim klapanidan kelib chiqqan ko‘rinadi”, deb yozdi Elon Mask twitterda. Biroq SpaceX Starship raketasini shu hafta oxirida yana ishga tushirishga urinib ko‘rishi mumkin.
Starship raketasi balandligi deyarli 120 m (400 fut) balandlikda va har qanday raketadan deyarli ikki baravar katta hajmda bo’lishi uchun mo’ljallangan. Starshipni uchirish maqsadlaridan biri raketaning yuqori qismini sharqqa jo’natishdir.
Uchirish qoldirilishidan oldin, janob Mask barchani o’z umidlarini amalga ishirishga ruhlantirgan edi. Ammo raketa dastlabki uchish paytidayoq qandaydir nosozlikni boshdan kechirdi.
“Bu juda murakkab, ulkan raketaning birinchi uchirilishi hisoblanadi. Shuning uchun ham biz juda ehtiyot bo’lishimiz kerak va bizni tashvishga solishi mumkin bo’lgan biron bir narsaga guvoh bo’lsak, raketa uchirilishini keyinga qoldiramiz”, dedi Elon Mask Twitter sahifasida.
Whatsapp va yana boshqa shifrlangan xabar almashish dasturlari Britaniyaning qonun rejasiga qarshi birlashmoqda
Shifrlangan xabar xizmatlari o’zaro kelishgan holda Buyuk Britaniyaning onlayn xavfsizlik qonun loyihasining (OSB) ba’zi qismlarini o’zgartirishga chaqirdi.
Whatsapp, Session, Signal, Element, Threema, Viber va boshqa xabar almashish dasturlarning barchasi hukumatdan taklif qilingan qonunni “zudlik bilan qayta ko’rib chiqishni” so’rab murojaat qildilar.
Tanqidchilarning ta’kidlashicha, qonun loyihasi ushbu kompaniyalar tomonidan taqdim etiladigan oxirigacha shifrlash maxfiylik texnologiyasini buzishi mumkin.
Vazirlar boshqaruv platformalaridan foydalanuvchilarni kuzatishni, bolalar xavfsizligini suiiste’mol qiluvchi tasvirlarini yo’q qilishni so’rashni xohlaydi. “Biz kuchli shifrlash dasturlarini qo’llab-quvvatlaymiz, ammo bu jamoat xavfsizligiga ta’sir qilmasligi kerak” – dedi hukumat amaldorlaridan biri.
“Onlayn xavfsizlik to’g’risidagi qonun loyihasi hech qanday shaklda oxirigacha shifrlash kerakligini taqiqlashni anglatmaydi va shifrlashni zaiflashtirish maqsadidagi xizmatlarni talab qilmaydi.”
Google zero-day (nol kunlik) zaiflikni bartaraf etish maqsadida foydalanuvchilarni Chrome brauzerini yangilashga chaqiradi
Google zararli kodni ishga tushirishga imkon beradigan, internetda allaqachon aylanib yurgan ekspluatatsiyaga qaratilgan nol kunlik zaiflikni bartaraf etish uchun favqulodda Chrome xavfsizlik yangilanishini amalga oshirish kerakligini xabar qiladi.
Google foydalanuvchilarni Chrome brauzerini imkon qadar tezroq yangi 112.0.5615.121 versiyasiga yangilashga chaqirmoqda. Yangilangan versiya Windows, Mac va Linux tizimlariga ta’sir qiluvchi zaiflikni ko’rib chiqadi va bu zaiflik AQShning Milliy zaifliklar to’g’risidagi ma’lumotlar bazasida CVE-2023-2033 ro’yxatiga kiritilgan.
Ayni paytda, yangilanish yaqin haftalarda Googlening doimiy ish stoli kanalida chiqariladi, dedi kompaniya. Yuqori darajadagi zaiflik Google tomonidan V8 JavaScript dvigatelidagi “turdagi chalkashlik” muammosi sifatida tavsiflangan. Google Chrome V8 — Googlening ochiq manbali JavaScript va WebAssembly dvigateli hisoblanadi.
NIST, AQSh Savdo Departamenti, Milliy zaifliklar ma’lumotlar bazasini boshqaradigan agentlik bo’lib, zaiflik haqida CVE tavsifida batafsilroq ma’lumot berdi. “112.0.5615.121 versiyasidan oldin Google Chromeda V8 dagi chalkashliklar masofaviy tarzda zaiflik uchun yaratilgan HTML sahifasi orqali to‘plangan korrupsiyadan potentsial foydalanish imkonini berdi”, dedi NIST.
Google hali zaiflik haqida to’liq ma’lumotlarni e’lon qilmadi. “Ko’pchilik foydalanuvchilar qurilmalari tuzatish orqali yangilanmaguncha, xato tafsilotlar va havolalarga kirish amallari cheklangan bo’lishi mumkin”, dedi Google o’z bayonotida.
Fed kompaniyasining Zelle ga o’xshash tezkor to’lov tizimi ishga tushadi
AQSh markaziy bankining FedNow to’lov va hisob-kitob jarayonlari tezligini oshiradi, ayniqsa kichik biznes va ta’minot zanjiri ishtirokchilari mahsulotlar va xizmatlar uchun bir zumda to’lov olishlari mumkin.
AQSh Federal zaxira tizimi (Fed) to’lovlarni jo’natish va qabul qilish uchun kutish vaqtini bekor qiladigan yangi moliyaviy tarmoqni ishga tushirishga tayyorlanmoqda. Tizim hozirda 100 dan ortiq bozor ishtirokchilari tomonidan sinovdan o’tkazilmoqda.
2021-yilning yanvar oyidan beri sinovdan o‘tgan FedNow xizmati iyul oyida ishga tushirilishi rejalashtirildi. Gartner tadqiqot kompaniyasining moliyaviy xizmatlar bo’yicha direktori tahlilchisi Debbi Baklend: “Bu ba’zi biznes sohalari uchun o’yinni o’zgartiradi”, dedi va shuningdek “Bu Federal Rezerv homiyligidagi birinchi real vaqt tizimi bo’ladi.”
Oddiy qilib aytganda, FedNow banklar va korxonalarga to’lovlar uchun debet qilinishi mumkin bo’lgan federal sug’urtalangan hisoblarga asoslangan raqamli to’lovlar tarmog’i.
FedNow korxonalarga mijozlarga ehtiyot qismlar yoki xizmatlar uchun hisob-kitob qilish va bu pulni bugungi kundagidek soatlar yoki kunlar davomida kutish o’rniga bir zumda olish imkonini beradi.
Misol uchun, sug’urta kompaniyasi mijozga to’lov so’rovini yuborishi mumkin. Mijoz ushbu xabarni raqamli bank ilovasi orqali oladi va ular hisobni ko’rishlari va uni to’lashni tanlashlari mumkin. FedNow tizimi mijozning hisobini bir zumda debet qiladi va real vaqt rejimida sug‘urta kompaniyasiga to‘lovlarni amalga oshiradi.
Apple Axborot texnologiyalariga uchinchi tomon App storeni boshqarishda qanday yordam berishi mumkin?
2023-yilgi Butunjahon dasturchilar konferensiyasida (WWDC) Apple foydalanuvchilarga uchinchi tomon doʻkonlaridan ilovalarni yuklab olishga ruxsat berish orqali iPhonelarda ilovalarni xarid qilishda keskin oʻzgarishlarni tasdiqlashi mumkin, bu esa kompaniya foydalanuvchilari uchun ham ijobiy, ham salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
Buni hal qilish uchun Bloombergning ta’kidlashicha , Apple iOS 17 da ilovalarni yonma-yon yuklashni joriy qiladi, bu esa kompaniyani tartibga soluvchi organlar va qonunlarga, jumladan, Yevropa Ittifoqining raqamli bozorlar to’g’risidagi qonuniga muvofiqlashtiradi. “Apple kelasi yilga qadar yangi Yevropa qoidalariga rioya qilish maqsadida iPhone ni yonma-yon yuklashga dasturlash uchun dasturiy ta’minotni qayta ko’rib chiqish ustida ishlamoqda”, deb yozadi Bloomberg .
Buning natijasida, iPhone foydalanuvchilariga birinchi marta App Storedan boshqa manbalardan olingan ilovalarni o‘rnatish imkoniyati beriladi.
Sizning birinchi raqamli egizak yordamchingiz
Hozirda AI (sun’iy intellekt) rivojlanayotgan tezlik aql bovar qilmaydi. O’tgan yil oxiriga qadar ko’pchiligimiz AI hali yana bir necha yillar davomida individual ravishda foydalanishga qodir bo’lmaydi deb o’ylayotgan edik. Keyin GPT-3 texnologiyasi yordamida ChatGPT yaratildi, so’ngra esa u GPT-4 tomonidan rivojlantirildi va to’satdan bizni sun’iy intellekt to’g’risidagi shov-shuvli yangiliklar o’rab oldi.
Eng qiziqarlilaridan biri DeepBrain AI tomonidan ishlab chiqarilgan video sintez AI modeli bo’lib, u odamning ishlaydigan raqamli egizakini yaratishi mumkin, u ko’zguda aks ettiradigan odam odatda bajarishi kerak bo’lgan vazifalarni tobora ko’proq o’z zimmasiga olishi mumkin.
Dastlab yangiliklarni olib boruvchi journalist sifatida yaratilgan DeepBrain AI birinchi raqamli inson egizagi hisoblanadi va haqiqiy odamlardan farq qilmagan holda topshiriqlarni bajara oladi.
Raqamli egizak insonning xatti-harakati, g’ayrioddiyligi, nutqi va harakatlariga oid bilimlar bazasini yaratish uchun ko’plab yangiliklar videolaridan o’rganish imkonini qo’llash orqali yaratilgan.
Natijada paydo bo’lgan raqamli egizak skript bilan oziqlanishi mumkin va bu script yordamida u yangiliklar boshlovchisi kabi ishlay oladi. Umuman olganda, ushbu raqamli egizak inson iste’dodining o’rnini bosa olmaydi, ammo shunday bo’lsa ham u odamlar mehnatini ancha osonlashtirishi mumkin.
Hafta davomida juda ko’plab texnologik voqealar sodir bo’ldi, ammo biz siz eng sara xabarlarni yetkazishga harakat qildik. Umid qilamizku, shu qisqa daqiqalar ichida biz bilan vaqtingizni samarali o’tkazdingiz. Shu kabi kompyuter-texnologiyalariga oid nihoyatda dolzarb va qiziqarli yangiliklardan birinchilardan bo’lib xabardor bo’lishni xohlasangiz Texnokun.uz (http://texnokun.uz) saytini kuzatib boring. Biz sizga doim eng yangi va muhim xabarlarni yetkazishda davom qilamiz.
Eng ko’p o’qilgan maqolalar