Texnokun.uz hafta Ichida – 10.04.2023.

SpaceX tomonidan Starship kemasini uchirish rejasi, Twitterdagi o’zgarishlar, Tesladan narxlarni kamaytirish rejasi, Samsungning chip ishlab chiqarishni qisqartirishi va kompaniyadagi ChatGPT muammosi kabi eng so’nggi qiziqarli xabarlar. Texnokun.uz ning 10.04.2023 kuni bo’yicha haftalik yangiliklar dayjesti!

SpaceX kelasi haftada Starship ning uchish mashqlarini o’tkazmoqchi

Kompaniya hozirda raketaning birinchi orbital sinov parvozi uchun me’yoriy tasdiqni kutmoqda. SpaceX shu haftadayoq Starshipning birinchi orbital parvoz sinovini o’tkazishi mumkin. O’tgan hafta Payshanba kuni xususiy kosmik firma Texasdagi Boka Chika zavodida o’ta og’ir yuk ko’taruvchi raketaning yangi fotosuratlarini tvit qildi. “Yulduzli kema Starbase da to’liq yig’ilgan”, dedi SpaceX kompaniyasi tasvirlar borasida. “Jamoa hozirda ishga tushirish mashqlari ustida ishlamoqda va Starshipning birinchi integratsiyalashgan parvoz sinovi o’z tasdig’ini kutmoqda.” 

SpaceX egasi Elon Mask yanada tezlashtirilgan vaqt jadvalini taklif qilmoqda. “Starship to’plangan va tartibga solinishini kutmoqda va u ishga tushirishga tayyor”, dedi u Twitter da .

Starshipning birinchi orbital parvozi sanasi deyarli ikki yil davomida tayyorlanilayotgan jarayon edi. Fevral oyi boshida, SpaceX raketaning birinchi marta yonilg’i quyish sinovini muvaffaqiyatli o’tkazganidan bir hafta o’tgach, Mask, agar qolgan sinovlar ham yaxshi o’tsa, kompaniya Starshipni mart oyida ishga tushirishga harakat qilishini aytgan edi. Bir necha kun o’tgach, SpaceX raketaning barcha 33 ta bosqichli Raptor dvigatellarini statik ravishda yoqishga urinib ko’rdi. Sinov Starshipning birinchi orbital parvozi yo’lidagi muhim qadam bo’lgan, ammo raketa sinovdan to’liq muvaffaqiyatga erishmadi, chunki raketaning ikkita dvigateli ishlamay qolgan edi.

Samsung foydasi 96 foizga tushib ketganidan keyin chip ishlab chiqarishni qisqartirdi

Samsung Electronics o’zining chorak davrdagi operatsion foydasi 96 foizga pasayganini taxmin qilganidan keyin xotira chiplari ishlab chiqarishni qisqartirishga qaror qildi. Chip ishlab chiqaruvchi kompaniyaning ta’kidlashicha, sotuvlar sekin kechayotgan global iqtisodiyot va Coviddan keyin kuzatilgan kam talab tufayli keskin pasayib ketgan.

Samsungning taʼkidlashicha, dastlabki ko’rsatkichlar operatsion foyda yanvar-mart oylarida oʻtgan yilgi 14 trillion vondan 600 milliard vonga (366 million funt sterling) kamayganini koʻrsatgan. Ammo chip ishlab chiqarishni sekinlashtirish qaroriga qaramay, firma aksiyalari 4% dan oshib ketdi.

“Biz xotira chiplari ishlab chiqarishni sezilarli darajada kamaytirmoqdamiz, ayniqsa ta’minlangan mahsulotlar ishlab chiqarishni”, – dedi Janubiy Koreya texnologik kompaniyasi. Iste’molchilar uyda ishlatish uchun yangi elektronika sotib olishlari sababli, Covid sababli o’rnatilgan blokirovkalar paytida xotira chiplariga talab oshgan edi.

Sanoat so’nggi bir necha yil ichida chip tanqisligidan xalos bo’lishga urinmoqda, ammo ko’plab yarimo’tkazgich ishlab chiqaruvchi kompaniyalar o’z zaxiralari va joriy talab o’rtasidagi muvozanatni topishga qiynalmoqda. “Umumiy iqtisod sekinlashganida, birdaniga ushbu yakuniy mahsulotlarga talab sekinlashdi. Shunday qilib, ushbu mahsulotlarni ishlab chiqaruvchilar chiplarga buyurtma berishni to’xtatdilar va o’zlarida mavjud bo’lgan sarmoyadorlar orqali sotishga e’tibor qaratdilar “, dedi Bain & Company ning boshqaruv bo’yicha maslahatchi Piter Xanberi.

Twitter NPR akkauntidan “AQSh davlatiga tegishli ommaviy axborot vositalari” yorlig’ini olib tashladi

Twitter NPR akkauntini ” AQSh davlatiga tegishli ” ommaviy axborot vositasi sifatida belgilagan yorliqni shu hafta boshida birinchi marta qo’llaganidan bir necha kun o’tib olib tashladi. Kompaniya endi jamoat teleradiokompaniyasini “davlat tomonidan moliyalashtiriladigan” tashkilot ro’yxatiga kiritadi. O’zgarishlar haqida birinchi bo’lib NPR texnologiya muxbiri Bobbi Allin xabar berdi. Twitter davlatga tegishli yorliqni birinchi marta qo’llaganidan beri asosiy NPR akkaunti bu holat haqida hali hech qanday tvit yozmadi. NPR bosh direktori Jon Lansing “davlat filiali” Twitterning o’z ko’rsatmalariga binoan jamoat teleradiokompaniyasiga taalluqli emasligini ta’kidlagan bayonotidan so’ng, kompaniya ushbu ko’rsatmalarni o’zgartirishga qaror qilgan. 

“Buyuk Britaniyadagi BBC yoki AQShdagi NPR kabi tahririyat mustaqilligiga ega davlat tomonidan moliyalashtiriladigan ommaviy axborot vositalari davlatga tegishli ommaviy axborot vositalari sifatida belgilanmaydi”, deb ta’kidlangan edi sahifada. Keyin esa kompaniya NPRga havola qilingan matn qismini olib tashladi. NPR ma’lumotlariga ko’ra, yillik operatsion byudjetining bir foizdan kamrog’i davlat grantlari hisobidan keladi. Oxirgi besh yil ichida notijorat daromadining asosiy qismi, ya’ni qariyb 70 foizi esa korporativ homiylik va dastur to’lovlaridan tushgan.

Xabar qilinishicha, Samsung kompaniyasining uchta xodimi ChatGPT ga maxfiy ma’lumotlarni oshkor qilgan

Aytilishicha, ulardan biri chatbotdan yozib olingan uchrashuvdan eslatmalar yaratishni so‘ragan. ChatGPT ko’plab ishga oid topshiriqlarni bajarish uchun foydali bo’lishi mumkin bo’lgan vosita kabi ko’rinishi mumkin. Lekin siz chatbotdan muhim eslatmalarni umumlashtirishni yoki ishingizda xatolar bor-yo‘qligini tekshirishni so‘rashdan oldin shuni yodda tutingki, ChatGPT bilan baham ko‘rilgan har qanday narsa tizimni o‘rgatish va hatto uning boshqa foydalanuvchilarga bergan javoblarida ham paydo bo‘lishi mumkin. Bu kabi vaziyatlar sababli Samsung kompaniyasi xodimlari chatbot bilan maxfiy ma’lumotlarni baham ko’rishdan oldin to’liq xabardor bo’lishlari kerak edi.

Samsung kompaniyasining yarimo‘tkazgichlar bo‘limi muhandislarga ChatGPT dan foydalanishga ruxsat bera boshlaganidan ko‘p o‘tmay, ishchilar kamida uch marta unga maxfiy ma’lumotlarni oshkor qilib qo’yganlar. Xabar qilinishicha, bir xodim chatbotdan maʼlumotlar bazasining manba kodida xatolar bor yoki yo’qligini tekshirishni soʻragan, boshqasi esa kodni optimallashtirishni soʻragan, uchinchisi bo’lsa yozib olingan uchrashuvni ChatGPT ga yuborgan va undan protokol yaratishni soʻragan.

Shunday qilib Samsung kompaniyasi ushbu uchta xodim to’g’risida tekshiruv olib borayotgani va yana shunga o’xshash baxtsiz hodisalarning oldini olish uchun o’z chatbotini yaratishi mumkinligi haqidagi xabarlar aytilmoqda. 

Tesla bu yil beshinchi marta EV narxlarini pasaytirdi

Model 3 narxi endi 41 990 dollardan boshlanadi. Reuters xabar berishicha, uch oy ichida beshinchi marta Tesla o’zining elektromobillari narxini AQShda sezilarli darjada pasaytirmoqdaKompaniya narxlarni olti foizgacha pasaytirdi. Masalan, Model 3 oldingidan 1000 dollarga arzonroq. Tesla veb-saytida berilgan xabarga ko’ra, endi u 41 990 dollardan boshlanadi.

Yuqori darajadagi konfiguratsiyalarda katta chegirmalar mavjud. Model Y Long Range va Performance modellari yana 2000 dollarga tushib, mos ravishda 52 990 va 56 990 dollarga tushdi. Model S va Model X bu yil narxlarda katta pasayishlarga duch keldi va qo’shimcha 5000 dollarga tushib, 84 990 dollar va 94 990 dollar miqdorida boshlang’ich narxlarga tushdi. Electrek ta’kidlaganidek, 2022-yildan beri Model S bazasining narxi 20 000 dollarga tushib ketdi, Model S Plaid esa bir necha oy oldingiga qaraganda 25 000 dollarga arzonroq.

Tesla AQSh, Xitoy va boshqa mamlakatlarda narxlarni pasaytirishning ilk to’lqinlari sifatida 2023-yilning dastlabki uch oyida deyarli 423 000 EVni yetkazib berganini aytdi. Bu ko’rsatkich kompaniya rekordini ko’rsatdi, chunki yetkazib berish o’tgan chorakka nisbatan to’rt foizga oshdi.

Kompaniya joriy yilda 1,8 million EV yetkazib berishni maqsad qilgan. Birinchi chorakdagi ko’rsatkichlarga asoslanib, hali buni amalga oshirishga ancha bor deb aytishimiz mumkin. Garchi narxlarning ko’p pasaytirilishi oxir-oqibatda talabni oshirishi va Teslani tobora ko’payib borayotgan sektorda raqobatbardoshligini oshirishi mumkin bo’lsa-da, tahlilchilarning ta’kidlashicha, chegirmalar hozirgi kunga qadar yetkazib berishning nisbatan kichik o’sishini hisobga olgan holda kompaniyaning foyda ko’rishiga ta’sir qilishi mumkin.

Ilon Mask: Tesla Shanxayda yangi akkumulyator zavodi quradi

Elon Maskning elektr avtomobillari ishlab chiqaruvchi Tesla kompaniyasi Xitoyda keng ko’lamli akkumulyatorlarni ishlab chiqarish uchun yangi zavod qurayotgani sababli kengayib borayotganini aytdi.

Shanxaydagi zavod yiliga 10 000 dona “Megapack” energiya saqlash bloklarini ishlab chiqarishi mumkin, deydi firma. Megapack – bu energiya tarmoqlarini barqarorlashtirish va elektr uzilishlarining oldini olish uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan juda katta batareyadir.

Tesla allaqachon Kaliforniyada Megapack zavodiga ega bo’lib, u har yili 10 000 dona ishlab chiqaradi. Janob Mask Twitter da Xitoydagi yangi zavod Teslaning AQShdagi zavodiga qo‘shimcha bo‘lishini aytdi.

Xitoy davlat ommaviy axborot vositalarining xabar berishicha, Xitoyda yangi Megapack zavodida qurilish ishlari shu yil oxirida boshlanishi kutilmoqda, akkumulyator ishlab chiqarish 2024-yilning yozida yo’lga qo’yiladi, deya xabar beradi Xitoy davlat OAV.

Xitoy akkumulyatorlarning eng yirik ishlab chiqaruvchisi bo’lib, Tesla ishlab chiqarishni ko’paytirish va xarajatlarni kamaytirish uchun undan foydalanishi mumkin.

Tailandlik erkakning aytishicha, ChatGPT unga lotereya yutib olishga yordam bergan

Tailandlik bir kishining ta’kidlashicha, ChatGPT u uchun lotereyaning yutuqli raqamlarini yaratgan. TikTok da o‘z hikoyasi bilan o‘rtoqlashar ekan, Patthawikorn Boonrin u AI chatbotidan raqamlarni ishlab chiqarish uchun foydalanganini, so‘ngra Tailand hukumati lotereyasini o‘ynaganini va natijada yutganini aytgan.

U buni chatbotga gipotetik savollar berib, oldingi yutuq raqamlarini berish orqali amalga oshirdi, deb yoziladi xabarlarda. Tailandlik erkak so‘nggi 10 yil ichida yutuqqa olib kelgan raqamlarning tarixiy statistikasi bilan birga faraziy vaziyatlar bo‘yicha ChatGPT ga so‘rov kiritgan edi. Boonrin to’rtta  ikkita xonali juftlikni yaratish uchun sun’iy intellektga murojaat qilgan: 57, 27, 29 va 99. O‘sha kuni ikki xonali yutuq raqami 99 ni tashkil qilgan.

Hafta davomida juda ko’plab texnologik voqealar sodir bo’ldi, ammo biz siz eng sara xabarlarni yetkazishga harakat qildik. Umid qilamizku, shu qisqa daqiqalar ichida biz bilan vaqtingizni samarali o’tkazdingiz. Shu kabi kompyuter-texnologiyalariga oid nihoyatda dolzarb va qiziqarli yangiliklardan birinchilardan bo’lib xabardor bo’lishni xohlasangiz Texnokun.uz (http://texnokun.uz/) saytini kuzatib boring. Biz sizga doim eng yangi va muhim xabarlarni yetkazishda davom qilamiz.

Mavzuga oid maqolalar