ChatGPT ta’qiqlangan ilk davlat, Google jarimaga tortildi, Wi-Fi xavfi, Microsoft va Tesladagi kamchiliklar hamda Huaweida “qayta tug’ilish”. Texnokun.uzning 03.04.2023 kuni bo’yicha haftalik yangiliklar dayjesti!

Italiya ChatGPTni ta’qiqladi

Italiya mashhur ChatGPT chatbotini bloklagan birinchi G’arb davlatiga aylandi.

Italiyaning ma’lumotlarni himoya qilish idorasi AQShning OpenAI startapi tomonidan yaratilgan va Microsoft tomonidan qo’llab-quvvatlanadigan modelga tegishli maxfiylik bilan bog’liq muammolar mavjudligini aytdi. Keyin esa “zudlik bilan” OpenAIni ta’qiqlanishi va tekshirilishini aytdi.

Biroq OpenAI BBCga maxfiylik qonunlariga rioya qilganini aytdi. ChatGPTdan 2022-yil noyabr oyida ishga tushirilganidan beri millionlab odamlar foydalandi. U savollarga tabiiy, insonga o’xshash tildan foydalangan holda javob berishi mumkin va shuningdek, Internetdan ma’lumotlar bazasi sifatida 2021-yilda bo’lgani kabi, boshqa yozish uslublarini ham taqlid qilishi mumkin. Microsoft bunga milliardlab dollar sarfladi va u o’tgan oy Bingga ham qo’shildi.

Shuningdek, u ushbu texnologiya versiyasini Word, Excel, PowerPoint va Outlook kabi Office ilovalariga joylashtirmoqchi ekanligini e’lon qildi.

Hindiston Google kompaniyasini 160 million dollar jarimaga tortdi

Hindiston apellyatsiya sudi Androidning bozordagi hukmronligi bilan bog‘liq ish bo‘yicha mamlakatning monopoliyaga qarshi regulyatori tomonidan Googlega qo‘yilgan 160 million dollar jarimani o‘z kuchida qoldirdi. Kompaniyalar bo’yicha Milliy Apellyatsiya sudi (NCLAT) Hindiston Raqobat komissiyasi (CCI) xulosalari to’g’ri ekanligini va Google jarimani to’lashi kerakligini aytdi.

Ammo u firmaga yuklangan 10 ta monopoliyaga qarshi direktivaning to’rttasini chetga surib qo’ydi. Hindiston smartfonlarining 95% dan ortig‘i Android tizimidan foydalanadi. Oktyabr oyida SSP Googleni o’zining ustun mavqeidan foydalanganlikda aybladi va “adolatsiz” biznes amaliyoti uchun jarimaga tortdi.

Shuningdek, u Googledan Android ekotizimiga bir qancha o‘zgarishlar kiritishni so‘radi. Bunga ishlab chiqaruvchilarni Google ilovalarining to‘liq to‘plamini oldindan o‘rnatishga majburlamaslik va foydalanuvchilarga standart qidiruv tizimini tanlash imkonini berish kiradi.

Tadqiqotchilar iOS, Android, Linuxga ta’sir qiladigan Wi-Fi ning xavfsizlik bo’yicha kamchiliklari haqida ogohlantirmoqda

Apple kompaniyasining o’z platformalarida MAC manzillarini tasodifiylashtirishni qo’llab-quvvatlash qarori yangi aniqlangan Wi-Fi nuqsonidan ma’lum darajada himoyani ta’minlashi mumkin, tadqiqotchilar fikricha,  bu esa tajovuzkorlarga tarmoq trafigini o’g’irlash imkonini beradi .Bu jarayonda iOS, Linux va Android qurilmalari zaif bo’lishi mumkin. Tadqiqotchilar IEEE 802.11 Wi-Fi standarti dizaynidagi asosiy kamchilikni aniqladilar, ya’ni buzg‘unchilar kirish nuqtalarini (Wi-Fi tayanch stantsiyalari) ma’lumotlarning sizib chiqishiga yo‘l qo‘yish uchun foydalanishi mumkin. Tadqiqotchilar zaiflikdan faol foydalanilayotganini da’vo qilishmaydi, lekin bu tarmoq trafigini ushlab turish imkonini berishi mumkinligi haqida ogohlantiradi.

Hujum qilayotganlar tarmoq bo’ylab ma’lumotni ko’chirish va kirish nuqtalari energiya tejash rejimiga kiradigan qurilmalarni qanday boshqarishiga tayanadigan ma’lumotlar konteynerlaridagi (tarmoq ramkalari) o’ziga xos zaiflikdan foydalanadi.

Microsoft mijozlari geolokatsiya xatosi tufayli Azure va M365 xizmatlaridan bloklanib qolgan

Ayrim Microsoft foydalanuvchilari Microsoft geolokatsiya xizmatlari bilan bog‘liq muammo tufayli kompaniyaning Azure va Microsoft 365 xizmatlariga kira olishmagan. GMT vaqti bilan soat 12:00 dan so‘ng Microsoft 365 Status Twitter akkaunti mijozlarga “muayyan shartli kirish siyosati qo‘llanilgan foydalanuvchilar hech qanday Microsoft 365 xizmatiga kira olmasligi mumkin bo‘lgan muammoni tekshirayotgani” haqida ogohlantiruvchi tvit joylashtirdi.

Oʻzgartirish natijasida IP-ga asoslangan shartli kirish siyosatiga ega boʻlgan baʼzi foydalanuvchilar tizimga kirishda muammolarga duch kelishdi, chunki Microsoft geolokatsiya xizmati beixtiyor trafik haqiqiy kelib chiqqan mamlakatdan emas, balki Toshkentdan, Oʻzbekistondan kelganligini koʻrsatayotgan edi.

Bu joriy yilda Microsoft mijozlari kompaniya xizmatlaridan foydalana olmaydigan birinchi holat emas. Yanvar oyi oxirida Microsoft tarmoq oʻzgarishini amalga oshirdi , buning natijasida butun dunyo boʻylab mijozlar oʻzining  Teams hamkorlik toʻplamiga  va  Outlook elektron pochta xizmatiga, shuningdek, Microsoft Exchange Online, SharePoint Online va OneDrive for Businessga kira olishmagan.

Tesla tormoz moduli nosozligi va ag‘darilib ketish xavfi tufayli Semini bozordan chiqarib oldi

Tesla Semini ixtiyoriy ravishda chaqirib olish to’g’risida qaror chiqardi, bu kompaniya 2022-yil dekabr oyida og’ir yuk tashuvchi elektr yuk mashinalarini mijozlarga yetkazib berishni boshlaganidan beri birinchi holat.

Yuk mashinalari elektron to’xtash tormozi klapan moduli bilan qurilgan bo’lib, Bendix yetkazib beruvchi tomonidan 2023-yil fevral oyida nuqson borligi aniqlangan.

Kamchilik haydovchilarni “aylanma” hodisalariga qarshi himoyasiz qoldirdi va avariya ehtimolini oshirdi. Xabarlarga ko’ra, nuqsonli modullar “to’xtash tormozi ishga tushirilganda to’xtash joyiga o’tmasligi” mumkin, bu esa haydovchilarni Semining ag’darilib ketishidan bexabar qoldiradi. Ma’lumotlarga ko’ra, hali to’xtash tormozi komponentining nosozligi avariyaga yoki shikastlanishga olib kelmagan.

Tesla 2017-yil oxirida Semi dizaynini namoyish etgan bo’lsa-da, u faqat o’tgan yili Nevadada yuk mashinalarini ishlab chiqarishni boshladi va o’tgan yil oxiridagi marketing tadbirida Pepsi bu mashina orqali birinchi mijoziga yetkazib berishni boshladi.

Xitoyning chip sanoati AQSh sanksiyalari ostida “qayta tug’iladi”, deydi Huawei

Xitoyning chip sanoati AQSh sanksiyalari natijasida “qayta tug’iladi”, dedi Huawei kompaniyasining bosh rahbari Xitoy telekommunikatsiya giganti va yarimo’tkazgichlarni loyihalash texnologiyasida yutuq bo’lganini da’vo qildi.

Huawei kompaniyasining navbatdagi raisi Erik Xu Vashingtonning Xitoyga texnologiya eksporti cheklovlariga qarshi kurashuvchi so’zlarni aytdi.

“Men Xitoyning yarimo’tkazgich sanoati qo’l qovushtirib o’tirmaydi, balki o’zini-o’zi mustahkamlash va o’z-o’ziga ishonish uchun harakat qiladi, deb o’ylayman”, deyiladi Syuning matbuot anjumanidagi izohlarining rasmiy tarjimasida.

“Huawei uchun biz Xitoyning yarimo’tkazgich sanoatining o’z-o’zini tejash, o’z-o’zini mustahkamlash va o’z-o’ziga ishonish bo’yicha barcha sa’y-harakatlarini qo’llab-quvvatlaymiz.”

Yarimo’tkazgichlar AQSh va Xitoy o’rtasidagi texnologik ustunlik uchun kengroq kurashda yorqin nuqta bo’ldi. So’nggi bir necha yil ichida Vashington sanksiyalar va eksport cheklovlari orqali Xitoy va Xitoy firmalarini qisqartirishga harakat qildi.

Hafta davomida juda ko’plab texnologik voqealar sodir bo’ldi, ammo biz siz eng sara xabarlarni yetkazishga harakat qildik. Umid qilamizku, shu qisqa daqiqalar ichida biz bilan vaqtingizni samarali o’tkazdingiz. Shu kabi kompyuter-texnologiyalariga oid nihoyatda dolzarb va qiziqarli yangiliklardan birinchilardan bo’lib xabardor bo’lishni xohlasangiz Texnokun.uz (http://texnokun.uz/) saytini kuzatib boring. Biz sizga doim eng yangi va muhim xabarlarni yetkazishda davom qilamiz.