🥷 Bugun biz siz bilan tarixdagi birinchi xakerlar haqida gaplashamiz. Xakerlikning boshlanishi 1960-yillar deb hisoblanadi. Birinchi kompyuter xakerlari Massachusetts texnologiya institutida paydo bo’lgan. Ular elektr poyezdlari, yo‘llari va kalitlarini “buzib”, harakatni tezlashtirish yo‘lini topishga harakat qilishdi.
Telefon xakerlari (frikerlar) mintaqaviy va xalqaro tarmoqlarni buzish bilan shug’ullanishdi, natijada bepul qo’ng’iroq qilish imkoniyati paydo bo’ldi. Frikerlardan biri jon Draper (kapitan Crunch nomi bilan ham tanilgan) oddiy o’yinchoq hushtak 2600 Gts chastotali signal hosil qilishini aniqladi. Xuddi shu xususiyatlar AT&T (American Telephone and Telegraph Company) kommutatsiya tizimlariga masofadan kirishni ta’minladi.
AT&T-shtab-kvartirasi Texas shtatining Dallas shahrida joylashgan Amerika transmilliy telekommunikatsiya konglomerati. Dunyodagi eng yirik telekommunikatsiya kompaniyasi.
Draper hushtak va telefon apparati bilan birgalikda unga bepul qo’ng’iroqlarni amalga oshirishga imkon beradigan maxsus qurilmani yaratdi. Ko’p o’tmay, Esquire jurnalida “kichik ko’k qutining sirlari” nomli maqola chop etildi. Unda bunday qurilmani ishlab chiqarish tartibi yoritilgan. Shundan so’ng Qo’shma Shtatlarda telefon firibgarligi holatlari sezilarli darajada oshdi. Boshqalar qatorida jinoyatchilar safiga Apple Computer kompaniyasining bo’lajak asoschilari Stiv Voznyak va Stiv Jobs ham qo’shildi. Ular “ko’k qutilar”ni uyda ishlab chiqarish va sotish bilan shug’ullanishdi.
1980-yillarda birinchi xakerlar jamoalari paydo bo’la boshladi.
Telefon frikerlarining faoliyat sohasi kompyuter texnologiyalariga o’ta boshlagandan so’ng, birinchi elektron e’lonlar doskalari paydo bo’ldi.
Sherwood Forest va Catch-22 xabarlar doskasi Usenet yangiliklar guruhlari va elektron pochta xabarlarining asoschilari edi. Ular frikerlar va xakerlar uchun uchrashuv joyi yaratdilar, u yerda yangiliklar almashdilar, bir-birlariga qimmatli maslahatlarni berdilar, shuningdek o’g’irlangan parollar va kredit karta raqamlarini sotdilar.
1984 yilda birinchi xakerlik jurnali “2600” nashr etilishi arafasida edi. Undan bir yil o’tib “Phrack” elektron nashri chiqdi. “2600” jurnali muharriri o’zini Emmanuel Goldstein deb atadi (uning haqiqiy ismi Erik Korli edi). Bu taxallus Jorj Oruellning “1984-yil” romanining bosh qahramonidan olingan. Ikkala nashr ham bo’lajak xakerlar va frikerlar uchun maslahatlarni nashr etdi, shuningdek, xakerlar hayotidagi so’nggi voqealarni yoritib berdi. Bugungi kunda “2600” jurnalini ko’plab yirik va obro’li jurnal do’konlarida topish mumkin.
Keyin kompyuterlar bilan bog’liq jinoyatlar soni o’sishni boshladi va davlat idoralari va xususiy kompaniyalarda ro’yxatga olingan kompyuterlarni buzish holatlari ko’payganligi sababli, AQSh Kongressi “Kompyuter firibgarlik va suiiste’mollik to’g’risida” gi qonunni qabul qildi. kompyuter tizimi jinoiy huquqbuzarlik hisoblangan. Biroq, qonunda voyaga yetmaganlarning jinoiy harakatlari haqida hech narsa aytilmagan. Bu 1986 yilda sodir bo’lgan.
Kiberxavfsizlik dunyosidagi eng ajoyib voqealardan biri. Morris qurti.
Kichik Robert Morris, Kornell universiteti aspiranti va Milliy xavfsizlik agentligi bo’linmalaridan birining ilmiy direktorining o’g’li ARPANET’ga o’z nusxalarini elektron kanallar orqali avtomatik ravishda yuboradigan “qurt” dasturini ishga tushirdi. Morris o’z dasturining Unix operatsion tizimida ishlaydigan tizimlarga qanday ta’sir qilishini ko’rmoqchi edi.
Ozodlikka chiqarilgan “qurt” 6 mingga yaqin kompyuterni, muhim federal va universitet tizimlarini buzdi. Morris universitetdan ya’ni o’qishdan haydaldi va uch yilga shartli qamoq jazosiga hukm qilindi va 10 ming dollar jarimaga tortildi.
1989 yilda kiberrazvedka bo’yicha birinchi urinishlar boshlandi. Xalqaro kiber-josuslikning birinchi holati G‘arbiy Germaniyada qayd etilgan. Chaos Computer Club bilan aloqasi bo’lgan xakerlar Amerika kompyuter tizimlariga kirib, operatsion tizimlarning manba kodini KGBga sotgani uchun hibsga olindi.
Ulardan uchtasi xaker do‘stlari tomonidan hokimiyatga topshirilgan, to‘rtinchi gumonlanuvchi esa matbuotda uning jinoiy rejadagi rolini tavsiflovchi nashr paydo bo‘lgach, o‘z joniga qasd qilgan. O’g’irlangan ma’lumotlar maxfiy bo’lmagani uchun xakerlar jarimaga tortildi va shartli jazoga tortildi.
Mentor laqabli xakerning hibsga olinganini ham aytib o‘tish joiz. U Hacker Manifesti deb nomlanuvchi mashhur xabarni nashr etdi. Xakerlarni himoya qilishga qaratilgan hujjat shunday so‘zlar bilan boshlanadi: “Mening butun jinoyatim qiziquvchanlikdir… Men xaker bo‘lganimdan va o‘z manifestimni chop etayotganimdan faxrlanaman. Siz, albatta, jamoamizning ba’zi a’zolari bilan aloqa qilishingiz mumkin, lekin siz hammamizni to’xtata olmaysiz.”
1994 yilda Netscape Navigator Brauzeri paydo bo’ldi, uning paydo bo’lishi Internetda joylashtirilgan ma’lumotlarga kirishni sezilarli darajada osonlashtirdi. Xakerlar o’zlarining konferensiyalari va dasturlarini eski BBS elektron doskalaridan yangi veb-saytlarga ko’chirish orqali tezda yangi muhitga o’tdilar.
Axborot va foydalanish uchun qulay vositalar Internetda hamma uchun mavjud bo’lgach, xakerlar jamoasining qiyofasi o’zgara boshladi.
1999 yilda kompyuter xavfsizligi tizimlari ommalashtirildi. Microsoft Windows 98 operatsion tizimini chiqardi va 1999-yil xavfsizlik tizimlari ostiga o’tdi. Windows va boshqa tijorat mahsulotlarida topilgan xatolarga javoban, ishlab chiquvchilar ularga yechimlar va mahsulotlarning yangilangan versiyalarini taklif qilishdi. Bir qator ishlab chiqaruvchilar kompyuterlarga o’rnatish uchun maxsus xakerlarga qarshi vositalarni chiqardilar.
Ammo 2000 yil birinchi ommaviy DDOS bilan ajralib turdi. Eng kuchli xizmat ko’rsatishni rad etish hujumlari eBay, Yahoo va Amazon veb-saytlarida sodir bo’ldi. Pokiston va Yaqin Sharq faollari Hindiston va Isroil hukumatlarining Kashmir va Falastindagi siyosatiga norozilik bildirish uchun ularga tegishli veb-saytlarni yo’q qilishdi.
Xakerlar Microsoft’ning ichki korporativ tarmog’ini buzishdi va Windows va Office’ning so’nggi versiyalarining manba kodlariga kirish huquqiga ega bo’lishdi. O’sha paytdan boshlab kiberxavfsizlik tobora kengayib boraverdi. Eng yirik kompaniyalar buzg’unchilik va tizimning ishlamay qolishi oqibatlarini boshdan kechira boshladilar.
2000 yil. Ommaviy hujumlar, yangi voqelikning boshlanishi.
Eng ko’p o’qilgan maqolalar