“Miyaga o’xshash” chip prototipi sun’iy intellekt (AI)ning energiya samaradorligini oshirishi mumkin, dedi uni ishlab chiquvchisi, ya’ni texnologiya giganti IBM.
AI tizimlarini quvvatlantiradigan kompyuterlar bilan to’la omborlardan chiqayotgan emissiyalar, ya’ni atrof-muhitga zararli bo’lgan moddalar haqida xavotirlar ko’tarildi.
IBMning ta’kidlashicha, uning prototipi smartfonlar uchun sun’iy intellekt chiplarini yanada samaraliroq, batareya quvvatini kam sarflaydigan qilib yaratishga qodir.
Uning samaradorligi inson miyasidagi aloqalarga o’xshash tarzda ishlaydigan komponentlarga bog’liqligi ham aytib o’tilmoqda.
IBMning Shveytsariyaning Tsyurixdagi tadqiqot laboratoriyasida istiqomat qiluvchi olim Thanos Vasilopoulos, an’anaviy kompyuterlar bilan taqqoslaganda, “inson miyasi kam quvvat sarflagan holda ajoyib ishlashga erisha oladi” – degan fikrni ilgari surdi.
Uning BBCga aytishicha, yuqori energiya tejamkorligi “katta va murakkabroq ish yuklari, kam quvvat yoki batareya quvvati cheklangan muhitda”, masalan, avtomobillar, mobil telefonlar va kameralarda bajarilishi mumkinligini anglatadi.
“Bundan tashqari, bulutli provayderlar energiya xarajatlarini va ularning uglerod izlarini kamaytirish uchun ushbu chiplardan foydalanishlari mumkin”, deb qo’shimcha qildi u.
“Raqamlidan analogga”
Aksariyat chiplar raqamli bo‘lib, ular ma’lumotni 0 va 1 soniya sifatida saqlaydi, biroq yangi chip bir qator raqamlarni saqlashi mumkin bo‘lgan memristorlar [xotira rezistorlari] deb nomlangan komponentlardan foydalanadi.
Raqamli va analog o’rtasidagi farqni yorug’lik kaliti va dimmer kaliti o’rtasidagi farq kabi tasavvur qilishingiz mumkin.
Inson miyasi analogdir va memristorning ishlash usuli miyadagi sinapslarning ishlashiga o’xshaydi.
Surrey universiteti professori Ferrante Neri, memristorlar miya funktsiyasini taqlid qiluvchi tabiatdan ilhomlangan hisoblashlar sohasiga kirishini tushuntiradi.
Memristor o’zining elektr tarixini biologik tizimdagi sinapsga o’xshash tarzda “eslab qolishi” mumkin.
“O’zaro bogʻlangan memristorlar biologik miyaga oʻxshagan tarmoq hosil qilishi mumkin”, dedi u.
U ushbu texnologiyadan foydalangan holda chiplar kelajagi haqida ehtiyotkorlik bilan fikr yuritar edi: “Ushbu yutuqlar biz yaqin kelajakda miyaga o’xshash chiplarning paydo bo’lishiga guvoh bo’lishimiz mumkinligini ko’rsatadi”.
Biroq, u memristorga asoslangan kompyuterni ishlab chiqish oddiy ish emasligi va keng miqyosda qabul qilinishi uchun oldinda bir qator muammolar, jumladan, materiallar narxi va ishlab chiqarishdagi qiyinchiliklar mavjudligi haqida ogohlantirdi.
Ushbu komponentlardan foydalanish yangi chipni energiya samaradorligini oshiradi, ammo yangi chipda raqamli elementlar ham mavjud.
Bu chipni mavjud AI tizimlariga joylashtirishni osonlashtiradi.
Hozirda ko’plab telefonlarda suratlarni qayta ishlash kabi ishlarda yordam berish uchun AI chiplari bor. Masalan, iPhone’da “neyron dvigatel”ga ega chip mavjud.
Kelajakda IBM telefonlar va avtomobillardagi chiplar yanada samaraliroq bo‘lishiga umid qiladi, bu esa batareyaning uzoq umr ko‘rishini va yangi ilovalarni va’da qiladi.
Oxir-oqibat, IBM prototipi kabi chiplar kuchli sun’iy intellekt tizimlarini qo’llab-quvvatlaydigan kompyuterlar banklaridagi chiplarni almashtirsa, ko’p energiya tejashga yordam beradi.
Ular, shuningdek, quvvatga muhtoj ma’lumotlar markazlarini sovutish uchun zarur bo’lgan suvni kesishlari mumkin edi. Ma’lumotlar markazlari ularni davom ettirish uchun katta miqdorda elektr energiyasiga muhtoj – katta obyekt o’rta shaharcha kabi ko’proq elektr energiyasini ishlatadi.
Bath universitetining IT professori Jeyms Davenport IBMning topilmasi “potentsial qiziqarli” ekanligini aytdi, ammo chip muammoning “foydalanish uchun oson” yechimi emas, balki “mumkin bo’lgan birinchi qadam” kabi ekanligini ogohlantirdi.
Eng ko’p o’qilgan maqolalar