Ko’pincha biz Internet tarmoqlarida informatika yoki kompyuterlar to’g’risida qandaydir ma’lumotlar qidirayotganimizda ba’zan Cloud so’ziga duch kelamiz. Ammo u aslida qanday ma’noni bildirishi yoki qanday vazifani bajarishini bilmasligimiz mumkin. Bu maqola esa sizga “Bulut” ning tuzilishi va qaysi maqsadlarda ishlatish mumkinligi haqida batafsil ma’lumot beradi.
Bulutli arxitektura – bu texnologiya tarkibiy qismlarining bulutni yaratish uchun birlashishi hisoblanadi va unda resurslar virtualizatsiya texnologiyasi orqali birlashtiriladi va tarmoq bo’ylab taqsimlanadi.
Bulutli arxitekturaning tarkibiy qismlariga quyidagilar kiradi:
- A front-end platforma (bulutga kirish uchun ishlatiladigan mijoz yoki qurilma);
- A back-end platforma (serverlar va saqlash);
- Bulutga asoslangan yetkazib berish modeli;
- Tarmoq
Ushbu texnologiyalar birgalikda bulutli hisoblash arxitekturasini yaratadi, unda dasturlar ishlashi mumkin, bu esa foydalanuvchilarga bulutli resurslarning kuchidan foydalanish imkoniyatini beradi.
Bulutli arxitekturaning afzalliklari nimada?
Bulutli hisoblash arxitekturasi tashkilotlarda lokal server, saqlash va tarmoq infratuzilmalariga bo’lgan ishonchni kamaytirishi mumkin.
Bulutli arxitekturani qabul qiladigan tashkilotlar ko’pincha IT-resurslarni ommaviy bulutga o’tkazadilar, mahalliy serverlar va saqlashga bo’lgan ehtiyojni qisqartiradilar; IT-ma’lumotlar markazlaridagi ko’chmas mulk, sovutish va quvvatga bo’lgan ehtiyojlarni kamaytiradilar va ularni oylik IT xarajatlari bilan almashtiradilar.
Kapital xarajatlardan operatsion xarajatlarga o’tish bugungi kunda bulutli hisoblash mashhurligining asosiy sababidir.
Tashkilotlarni bulutga olib boradigan bulutli arxitekturaning uchta asosiy modeli mavjud. Ularning har biri o’z afzalliklari va xususiyatlariga ega:
Software as a Service (SaaS): SaaS arxitektura provayderlari Internet orqali tashkilotlarga dasturlar va dasturiy ta’minotni yetkazib berishadi va qo’llab-quvvatlaydilar va shu bilan foydalanuvchilarga dasturiy ta’minotni lokal ravishda joylashtirish zaruratini yo’q qiladilar. SaaS dasturlariga odatda turli xil qurilmalar va operatsion tizimlardan mavjud bo’lgan veb-interfeys orqali kirish mumkin.
Platform as a Service (PaaS): Ushbu bulut modelida xizmat ko’rsatuvchi provayder xizmat sifatida hisoblash platformasi va yechimlar to’plamini, ko’pincha o’rta dasturni o’z ichiga olgan holda taklif qiladi. Tashkilotlar ilova yoki xizmat yaratish uchun ushbu platformaga asoslanishlari mumkin. Bulutli xizmat ko’rsatuvchi provayder dasturni joylashtirish uchun zarur bo’lgan tarmoqlar, serverlar va xotirani yetkazib beradi, foydalanuvchi esa dasturiy ta’minotni joylashtirish va konfiguratsiya sozlamalarini nazorat qiladi.
Infrastructure as a Service (IaaS): Bunda bulut eng oddiy shaklda, uchinchi tomon provayderi tashkilotlarga kerakli infratuzilmani taqdim etish orqali serverlar, tarmoqlar yoki saqlash moslamalarini sotib olish zaruratini kamaytiradi. O’z navbatida, tashkilotlar o’zlarining dasturiy ta’minoti va ilovalarini boshqaradilar va faqat istalgan vaqtda kerakli quvvatni to’laydilar.
Nima uchun Bulutli arxitekturani qabul qilish kerak?
Tashkilotlar bulutli arxitekturani qabul qilish uchun juda ko’p sabablarga ega. Ularning orasida eng asosiylari quyidagilar:
- Yangi ilovalarni yetkazib berishni tezlashtirish;
- Ilovalarni modernizatsiya qilish va raqamli transformatsiyani tezlashtirish uchun Kubernetes kabi bulutli lokal arxitekturadan foydalanish;
- So’nggi qoidalarga muvofiqligini ta’minlash;
- Xarajatlarni kamaytirish va ma’lumotlar buzilishining oldini olish uchun resurslarga ko’proq shaffoflikni taqdim etish;
- Resurslarni tezroq yetkazib berish;
- Biznes ehtiyojlari o’zgarganda ilovalar uchun Real vaqtda o’lchovni qo’llab-quvvatlash uchun gibrid bulutli arxitekturadan foydalanish;
- Xizmat maqsadlarini izchil kutib olish;
- IT ga oid sarflash patternlari va bulutdan foydalanish haqida ma’lumot olish uchun bulutli ma’lumot arxitekturasidan foydalanish.
Bulutli arxitektura qanday ishlaydi?
Ikkita bulut bir-biriga o’xshash bo’lmasa-da, bulut arxitekturasining bir qator keng tarqalgan modellari mavjud. Bularga public (davlat), private (xususiy), hybrid (gibrid) va multi-cloud (ko’p bulutli) arxitekturalar kiradi:
Public (Ommaviy bulutli arxitektura): ommaviy bulutli arxitekturada hisoblash resurslari bulutli xizmatlar provayderiga tegishli bo’ladi. Ushbu resurslar Internet orqali bir nechta ijarachilarga taqsimlanadi. Ommaviy bulutning afzalliklari orasida operatsion xarajatlarning kamayishi, oson kengaytirilishi va texnik xizmat ko’rsatilmasligi kabilar kiradi.
Private (Xususiy bulut arxitekturasi): xususiy bulut deganda xususiy ravishda, odatda kompaniyaning shaxsiy ma’lumotlar markazida egalik qiladigan va boshqariladigan bulut tushuniladi. Shu bilan birga, xususiy bulut geografik jihatdan tarqoq joylashgan inshootlarida bir nechta server joylarini yoki ijaraga olingan joylarni o’z ichiga olishi mumkin. Odatda ommaviy bulutli yechimlarga qaraganda qimmatroq bo’lsa-da, xususiy bulutli arxitektura yanada moslashtirilgan bo’ladi va ma’lumotlar xavfsizligi va muvofiqlikning qat’iy variantlarini taklif qilishi mumkin.
Hybrid (Gibrid bulutli arxitektura): gibrid bulutli muhit umumiy bulutning ishlash samaradorligini va shaxsiy bulutning ma’lumotlar xavfsizligi imkoniyatlarini o’zida birlashtiradi. Ham davlat, ham xususiy bulutli arxitekturalardan foydalangan holda, gibrid bulutlar IT resurslarini birlashtirishga yordam beradi, shu bilan birga tashkilotlarga AT va ma’lumotlar xavfsizligi talablariga qarab ish yuklarini ko’chirishga imkon beradi.
Multi-cloud (Ko’p bulutli arxitektura): ko’p bulutli arxitektura – bu bir nechta ommaviy bulut xizmatlaridan foydalanadigan arxitekturadir. Ko’p bulutli muhitning afzalliklari turli xil tashkiliy talablarni qondirishi mumkin bo’lgan bulutli xizmatlarni tanlash va joylashtirish uchun ko’proq moslashuvchanlikni o’z ichiga oladi. Bundan tashqari, ko’p bulutli arxitektura mikroservislarga asoslangan konteynerli dasturlarni qo’llab-quvvatlash uchun talab qilinishi mumkin.
Bulut arxitekturasining asosiy tarkibiy qismlariga quyidagilar kiradi:
Virtualization (Virtualizatsiya): bulutlar serverlar, saqlash va tarmoqlarni virtualizatsiya qilish asosida quriladi. Virtualizatsiya qilingan resurslar – bu serverlar yoki saqlash kabi jismoniy manbaning dasturiy ta’minotga asoslangan yoki virtual tasviridir. Ushbu abstraktsiya qatlami bir nechta dasturlarga bir xil jismoniy resurslardan foydalanishga imkon beradi va shu bilan butun korxona bo’ylab serverlar, saqlash va tarmoq samaradorligini oshiradi.
Infrastructure (Infratuzilma): Bulutli infratuzilma an’anaviy ma’lumotlar markazlarining barcha tarkibiy qismlarini, shu jumladan serverlar, doimiy saqlash va tarmoq uzatmalarini o’z ichiga oladi.
Middleware (O’rta dastur): an’anaviy ma’lumotlar markazlarida bo’lgani kabi, ma’lumotlar bazalari va aloqa dasturlari kabi ushbu dasturiy ta’minot komponentlari tarmoqdagi kompyuterlar, dasturlar va dasturlarning bir-biri bilan aloqa qilishiga imkon beradi.
Management (Boshqaruv): ushbu vositalar bulutli muhitning ishlashi va imkoniyatlarini doimiy ravishda kuzatib borish imkonini beradi. IT guruhlari bitta konsoldan foydalanishni kuzatishi, yangi ilovalarni joylashtirishi, ma’lumotlarni birlashtirishi va nosozliklarni tiklashni ta’minlashi mumkin.
Automation software (Avtomatlashtirish dasturi): avtomatlashtirilgan va oldindan belgilangan siyosat orqali muhim IT xizmatlarini yetkazib berish IT ish yuklarini sezilarli darajada yengillashtirishi, dasturlarni yetkazib berishni soddalashtirishi va xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Bulutli arxitekturada avtomatlashtirish hisoblash quvvatiga bo’lgan talabning o’sishini ta’minlash, o’zgaruvchan bozor talablarini qondirish uchun dasturlarni joylashtirish yoki bulutli muhitda boshqaruvni ta’minlash uchun tizim resurslarini osongina kengaytirish uchun ishlatiladi.
Nima uchun VM dasturi bulut arxitekturasidan foydalanish kerak?
VM dasturi har qanday bulutda an’anaviy va zamonaviy dasturlarni yaratish, ishga tushirish va boshqarish uchun yagona yondashuvni ta’minlaydi. Bitta platforma barcha dasturlarda va bir nechta bulutli muhitda ishlaydi, shuning uchun tashkilotlar dasturlarni muammosiz ishlatishlari mumkin.
VM dasturlari korxonalarga ko’p bulutli landshaftda bulutli operatsiyalarni qo’llab-quvvatlaydigan dasturlarni modernizatsiya qilish va ko’p bulutli strategiyalarni yaratishga imkon beradi, shu jumladan gibrid bulut va ommaviy bulutli local arxitektura. Korxonalar o’zlarining ilovalariga eng mos keladigan ko’p bulutli muhitni arxitektor qilishlari mumkin, bu ma’lumotlar markazidan bulutgacha qurish, joylashtirish va boshqarish moslashuvchanligi bilan amalga oshadi.
Natijada bulutli resurslar konfiguratsiyasi va turli xil sanoat standartlari, bulutli hisoblash xavfsizligi arxitekturalari va me’yoriy muvofiqlik talablariga javob beradigan mezonlarni doimiy ravishda kuzatib borish tufayli bulutli xavfsizlik va muvofiqlik pozitsiyalariga real vaqtda erishish mumkin bo’ladi.
Bulutli arxitekturaning eng foydali xususiyatlari qaysilar?
Bulut uchun yaxshi arxitektura doirasi shunchaki texnologiya zarurati emas; bu operatsion xarajatlarni kamaytirish va yuqori darajada samarali dasturlardir. Bulutli arxitektura tamoyillariga rioya qilgan holda, tashkilotlar o’zlarining bulutli sarmoyalaridan va kelajakda o’zlarining IT dunyosidan haqiqiy biznes qiymatini olishlarini ta’minlashlari mumkin.
Up-front planning (Oldindan rejalashtirish): bulutli arxitekturani loyihalashda imkoniyatlarga bo’lgan ehtiyojni tushunishga ishonch hosil qilish. Tashkilotlar arxitekturani qurishni boshlaganlarida, ishlab chiqarishda kutilmagan nosozliklarni boshdan kechirmaslik uchun ishlashni doimiy ravishda sinab ko’rish;
Xavfsizlik birinchi o’rinda bo’lishi: ma’lumotlarni shifrlash, zaif nuqtalarni boshqarish va qat’iy siyosat bilan bulut infratuzilmasidagi barcha qatlamlarni himoya qilish orqali bulutlarni xakerlar va ruxsatsiz foydalanuvchilardan himoya qilish;
Favqulotda vaziyatlarda qayta tiklanishni ta’minlash: xizmatdagi uzilishlardan tezda tiklanishni ta’minlash uchun tiklash jarayonlarini avtomatlashtirish;
Ishlashni maksimal darajada oshirish: biznes talablari va texnologiya ehtiyojlarini doimiy ravishda kuzatib borish orqali to’g’ri hisoblash resurslaridan foydalanish va boshqarish;
Xarajatlarni qisqartirish: ortiqcha bulutli hisoblash xarajatlarini bartaraf etish uchun avtomatlashtirilgan jarayonlar va boshqariladigan xizmat ko’rsatuvchi provayderlardan foydalanish mumkin.
Eng ko’p o’qilgan maqolalar