Texnologiyalar asrining eng mashhur ijtimoiy tarmoqlari Instagram va Facebook hisoblanadi. Ammo ulardan foydalanishda xavfsizlik qoidalariga qanchalik amal qilamiz? Ushbu maqola sizga bu jarayonlar haqida kerakli ma’lumotlarni beradi.
Instagram – bu fotosuratlarni do’stlar, oila va dunyoning qolgan qismi bilan bo’lishishning ajoyib usuli, ammo u sizni maxfiylik va xavfsizlik tahdidlariga ham duchor qilishi mumkin. Agar Instagram taklif qiladigan choralardan maksimal darajada foydalansangiz, bunday nohush vaziyatlarda o’zingizni himoya qilish oson bo’lishi muqarrar.
Hisobingizni xavfsiz saqlashning bir nechta usullari mavjud:
Hisobingizni shaxsiy qiling
Umumiy hisobingizni shaxsiy hisobingizga aylantirish orqali oddiygina maxfiylik qadamini qo’ying. Bu sizga rasmlaringizni boshqa odamlardan yashirgan holda tanlangan guruh bilan baham ko’rish imkonini beradi. Shunday qilib, sizning faoliyatingizdan faqat sizni qiziqtirgan odamlargina xabardor bo’lishadi.
Mobil uskunada:
Ekranning pastki o’ng burchagidagi “odam” belgisini bosish orqali profilingizga o’ting. Chapga suring va paydo bo’lgan Sozlamalar tishli belgisiga teging;
“Privacy and security” ni, keyin esa “Account Privacy” ni tanlang;
“Private Account” ni yoqing.
Internetda:
Yuqori o’ng burchakdagi “odam” belgisini bosing va keyin ismingiz yonidagi tishli belgini qidiring;
“Maxfiylik va xavfsizlik”(Privacy and security)ni, keyin esa “Hisob maxfiyligi” (Account Privacy)ni tanlang;
Shaxsiy hisob uchun katakchani bosing.
Bundan buyon sizning postlaringizni faqat mavjud obunachilaringiz ko’ra oladi.
Muayyan obunachilarni bloklash
Agar sizning obunachilaringizdan biri zerikarli bo’lib qolsa (yoki undan ham yomoni), siz ma’lum followerlarga xabarlaringizni ko’rishni ham bloklashingiz mumkin. (Xavotir olmang: obunachilarga ularni bloklaganingiz haqida xabar berilmaydi.)
Mobilda:
Asosiy mobil menyuning yuqori qismidagi “Followers”(Obunachilar)ni bosing;
Bloklamoqchi bo’lganlaringizni qidiring;
Agar siz iOS dan foydalansangiz, ularning nomi yonidagi uchta gorizontal nuqtaga teging. Agar siz Android dan foydalansangiz, uchta vertikal nuqtani bosing. “O’chirish” (Remove)ni tanlang.
Internetda:
Shaxs belgisini, so’ngra “Followers” ni bosing;
Bloklamoqchi bo’lganingizni qidiring;
O’sha odamning belgisini bosing, so’ng uning ismining o’ng tomonidagi uchta gorizontal nuqtani qidiring. Ushbu foydalanuvchini bloklashni tanlang.
Ikki faktorli autentifikatsiyani yoqing
Kimdir Instagram akkauntingizga kirib, siz kabi suratga tushishidan xavotirdamisiz? Ikki faktorli autentifikatsiyani yoqing , bu sizga har safar yangi qurilmada Instagramga kirganingizda autentifikatsiya kodi bilan matnli xabar yuboradi. Keyin tizimga kirishni yakunlash uchun kodni kiritishingiz kerak bo’ladi.
Mobilda:
“Settings” (Sozlamalar) >”Privacy and security” > Ikki faktorli autentifikatsiyani bosing va Ishga tushirish bo‘limiga o‘ting;
“Matnli xabar” (Text message)ni yoqing;
Agar siz Google Authenticator kabi autentifikatsiya ilovasidan foydalanishni xohlasangiz, uning oʻrniga Autentifikatsiya ilovasini yoqing. Ilova sizda allaqachon o’rnatilgan yoki yo’qligini ko’radi. Agar shunday qilmasangiz, u bittasini taklif qiladi.
Internetda:
Shaxs belgisiga o’ting, so’ng tishli belgini bosing”Privacy and security” va Ikki faktorli autentifikatsiya sozlamalarini tahrirlash tugmasini bosing;
“Matnli xabar” ni belgilang. Agar sizda autentifikatsiya ilovasi mavjud boʻlsa, Autentifikatsiya ilovasidan foydalanish bandini ham tekshirishingiz mumkin boʻladi. Aks holda, u kul rangga aylanadi.
Uchinchi tomon ilovalari maʼlumotlaringizni olishini oldini oling
Instagram ma’lumotlaringizga kirishingizni so’raydigan ko’plab uchinchi tomon ilovalari mavjud, masalan, Instagram postlarini siz uchun rejalashtiradigan ilova. Shunday qilib, sizning ma’lumotlaringizga kirishga ruxsat berishdan oldin, shuni hisobga olingki, siz haqingizda shaxsiy ma’lumotlarga ega kompaniyalar qancha ko’p bo’lsa, ma’lumotlardan noto’g’ri foydalanish yoki o’g’irlash ehtimoli shunchalik yuqori bo’ladi. Bundan ham muhimi: Instagramga faqat haqiqatan ham kerak bo’lgan ilovalarga ruxsat berganingizga ishonch hosil qiling.
Unga ega bo’lgan ilovalarga kirishni bekor qilish uchun siz veb-interfeysdan foydalanishingiz kerak va mobil ilova orqali buni qila olmaysiz.
Telefon yoki kompyuterda brauzer orqali Instagramga kiring va ekranning yuqori o’ng burchagidagi shaxs belgisini bosing;
Tishli belgisini bosing;
“ Authorized Apps” ni bosing. (Uni chap tomondagi menyudan qidiring.) Instagramga kirishga ruxsat berilgan ilovalar roʻyxatini koʻrasiz.
Ruxsat bermoqchi bo’lgan har qanday ilova uchun Kirishni bekor qilish tugmasini bosing va keyin “Yes” ni tanlang.
Kimdir sizning hisobingizni buzganligini tekshiring
Kimdir sizning Instagram akkauntingizni buzib kirganidan xavotirdamisiz? Hisob qaydnomangizning oldingi faoliyati, jumladan, tizimga kirish, tizimdan chiqish, parolni o’zgartirish va boshqalarni ko’rish orqali tekshirishingiz mumkin.
Mobil ilovadan foydalanib, “Settings” > “Privacy and Security” > “Access Data” boʻlimiga oʻting. Internetda ekranning yuqori oʻng qismidagi “odam” belgisini bosing. Tishli belgini bosing va ” Privacy and Security ” > “ View Account Data “(Hisob ma’lumotni ko’rish)ni tanlang.
Siz hisobingizdan qanday foydalanilganligi haqida juda ko’p ma’lumotlarga ega bo’lgan ma’lumot sahifasiga duch kelasiz. Qo’shimcha ma’lumot olish uchun istalgan toifani bosishingiz mumkin, masalan, “Hisob maxfiyligi o’zgarishi”, “Kirishlar”, “Chiqishlar”, “Siz kuzatadigan hashtaglar” va hokazo.
“Hisob maxfiyligi o’zgarishi”, “Parol o’zgarishi”, “Kirishlar”, “Chiqishlar” va “Hikoyalar faoliyati” ga alohida e’tibor bering. Agar siz notanish narsani ko’rsangiz, bu sizning hisobingizdan kimdir foydalanayotganini anglatishi mumkin. Ularni blokirovka qilish uchun darhol parolingizni o’zgartiring.
Facebookda maxfiyligingizni qanday himoya qilish kerak?
Facebook siz haqingizda juda ko’p ma’lumot to’plashi va uni reklama beruvchilar va boshqalar uchun juda oshkora bo’lishidan xavotirdamisiz? Siz yagona emassiz. Bosh direktor Mark Zukerbergning ta’kidlashicha, Facebook o’zining shaxsiy hayoti bilan bog’liq muammolarini hal qilmoqchi , ammo bu hal qilinmagunicha, shaxsiy ma’lumotlaringizni xavfsiz saqlash uchun ba’zi amallarni qilishingiz mumkin.
Facebookni sozlashning ko’plab usullari mavjud bo’lsa-da , bu yerda dunyodagi eng yirik ijtimoiy media tarmoqlaridan birida shaxsiy ma’lumotlaringizni himoya qilish uchun uzoq yo’lni bosib o’tadigan bir necha asosiy qadamlar keltirilgan.
Shaxsiy ma’lumotlarni o’chirish
Yillar davomida Facebookda qancha shaxsiy ma’lumotlar joylashtirganingizdan hayratda qolasiz, siz yashagan va tashrif buyurgan joylardan tortib, telefon raqamingiz, tug‘ilgan kuningiz va boshqalarga qadar. Shunday qilib, sizning birinchi maxfiylik qadamingiz Facebook yoki boshqa odamlar bilishini istamagan narsalarni o’chirish bo’lishi kerak.
Internetda:
Yangiliklar tasmangizda profil sahifangizga o’tish uchun ekranning yuqori qismidagi ismingiz va kichik rasmingizni bosing;
Profil sahifangizda “About” (Haqida) tugmasini bosing;
Haqida bo’limining chap tomonidagi har bir toifani bosing (Umumiy ko’rinish, Ish va ta’lim, siz yashagan joylar va boshqalar). Facebookda saqlanishni istamaydigan har bir yozuv ustiga kursorni olib boring; yozuvning o’ng tomonida siz “Options” yoki “Edit” havolasini ko’rasiz, bu sizga ma’lumotni yoki uning ko’p qismini o’chirish imkonini beradi. “Tug’ilgan sana” va “Jins” kabi bir nechta yozuvlar mavjud, ularni o’zgartirish mumkin, lekin o’chirilmaydi.
Mobil qurilmangizda:
Yangiliklar tasmangizda rasmingizga teging;
Pastga aylantiring va “Edit public details” ga teging, so’ng ekranning pastki qismiga o’ting va sahifaning pastki qismidagi “Edit your about info” tugmasini bosing;
Bu yerda siz shaxsiy maʼlumotlaringizni tahrir qilasiz, jumladan “Ish”, “Yashagan joylaringiz” va hokazo. Har birini tahrirlash uchun o‘ngdagi qalam belgisiga teging.
Yuzni tanishni o’chiring
Facebook yillar davomida suratlaringizni belgilash uchun yuzni tanishdan foydalangan . Agar bu sizni bezovta qilsa, uni qanday o’chirish mumkin?
Internetda:
Har qanday Facebook sahifasida ekranning yuqori oʻng tomonidagi savol belgisini bosing va “Privacy shortcuts” > “Control facial recognition” ni tanlang;
Ko’rsatilgan ekranda “Edit” ni bosing, “No” ni va keyin “Close” ni tanlang.
Mobil qurilmangizda:
Har qanday Facebook sahifasida ekranning pastki o’ng tomonidagi (iPhone’da) yoki yuqori o’ng tomonidagi (Android qurilmasida) uchta gorizontal chiziqni bosing. Pastga aylantiring va “Settings va Privacy” > “Privacy shortcuts”ga teging.
Bu yerda ekansiz, joylashuv sozlamalari va reklama sozlamalari kabi yana nimani o‘zgartirishni xohlayotganingizni bilish uchun atrofga nazar tashlang.
“Control facial recognition” bandini tanlang.
iPhone’da o‘ngga o‘qni bosing va keyingi ekranda “No” tugmasini bosing.
Android qurilmasida “Facebook sizni fotosuratlar va videolarda tanib olishini xohlaysizmi?” degan so‘rovni bosing. Keyingi ekranda “No” ni tanlang.
Facebook hamkorlari siz haqingizda to’playdigan ma’lumotlarni cheklang
Gazeta saytlari, TripIt, Yelp va shu kabi boshqa saytlarga yoki mobil ilovalarga kirish uchun Facebookdan foydalansangiz, ushbu saytlar Facebook hisobingizdagi maʼlumotlarga, jumladan suratingiz, ismingiz va boshqa maʼlumotlarga kirish huquqiga ega boʻladi.
Agar siz Apple foydalanuvchisi bo’lsangiz, tez orada uning o’rniga “Sign-in with Apple” ni o’zgartirishingiz mumkin bo’ladi (agar siz buni xavfsizroq deb hisoblasangiz) yoki har bir ilova uchun yangi login va parollar yaratishingiz mumkin. Yaxshi parol menejeri sizni kuzatib borishga yordam beradi.
Buni qilganingizdan so’ng, siz orqaga qaytib, o’sha saytlarning Facebookdan siz haqingizda ma’lumot olishini to’xtatishingiz mumkin. (Eslatma: Agar siz 90 kun ichida Facebook orqali ushbu saytlarga kirmagan boʻlsangiz, saytlar yoki ilovalar baribir maʼlumotlarga kira olmaydi. Lekin nima uchun kutish kerak?) Agar buni internet orqali qilsangiz, siz muayyan saytlarga kirishni o’chirib qo’yish imkoniyatiga ega bo’lasiz, lekin agar siz buni telefoningizda qilsangiz, barcha ulanishlardan faqat bir zarbada xalos bo’lishingiz mumkin.
Internetda:
Facebook sahifasida ekranning yuqori o’ng burchagidagi pastga o’qni bosing va “Settings” ni tanlang.
Ekranning chap tomonida “Apps and Websites” ni toping va tanlang
Siz Facebook bilan faol bogʻlangan barcha saytlarni, muddati oʻtgan (chunki ular 90 kunlik belgidan oʻtgan) va oʻchirib tashlagan barcha saytlarni koʻrishingiz mumkin boʻladi. Facebookdan ajratmoqchi bo’lgan har qanday veb-sayt yoki ilova yonidagi katakchaga belgi qo’ying va “O’chirish” tugmasini bosing.
Mobil qurilmangizda:
Facebook sahifasida ekranning pastki o’ng tomonidagi (iPhone-da) yoki yuqori o’ng tomonidagi (Android-da) uchta gorizontal chiziqni bosing. Pastga aylantiring va “Settings and Privacy” > “Settings” > “Apps and Websites” ga teging.
“Apps, Websites and games” ni toping va “Edit” tugmasini bosing.
“Remove” ga teging. Bu avval Facebookga kirgan har bir sayt uchun ruxsatlarni olib tashlaydi.
Sizning xabarlaringiz va shaxsiy ma’lumotlaringizni kim ko’rishini nazorat qiling
Siz haqiqatan ham dunyo sizning mushukingizning ismini, sevimli filmlaringizni va faqat do’stlaringiz tomonidan ko’rishni xohlashingiz mumkin bo’lgan boshqa ma’lumotlarni bilishini xohlaysizmi? Ammo siz Facebook postlaringiz va boshqa shaxsiy ma’lumotlaringizni kim ko’rishini boshqarishingiz mumkin.
Internetda:
Facebook sahifasida ekranning yuqori oʻng qismidagi pastga oʻqni bosing va “Settings” ni, soʻng ekranning chap tomonidagi “Privacy” bandini tanlang.
“Your activity” bo’limida “Kelajakdagi xabarlaringizni kim ko’rishi mumkin?” va “Edit” tugmasini bosing
Sizning xabarlaringizni kim ko’rishini tanlash uchun ochiladigan menyudan foydalaning: jamoatchilik (boshqacha qilib aytganda, hamma), faqat sizning Facebook do’stlaringiz ularni ko’rishlari kerak (kimni tanlashingiz mumkin) yoki faqat siz. Yodda tutingki, siz ushbu sozlamani har qanday maxsus post uchun “News feed ” qatorini “Create post” oynasi ostidan qidirib, ochiladigan menyuni bosish orqali o‘zgartirishingiz mumkin.
Mobil qurilmangizda:
Facebook sahifasida ekranning pastki o’ng tomonidagi (iPhone-da) yoki yuqori o’ng tomonidagi (Android-da) uchta gorizontal chiziqni bosing. Pastga aylantiring va “Settings and Privacy” > “Privacy shortcuts” > Qoʻshimcha maxfiylik sozlamalarini koʻrishga teging.
Ko‘rsatilgan ekranning “Your activity” bo‘limida “Kelajakdagi xabarlaringizni kim ko‘rishi mumkin”, “O‘tmishdagi xabarlaringizni kim ko‘rishini cheklang” va “Odamlarni kim ko‘rishi mumkin, Siz kuzatadigan sahifalar va roʻyxatlar”.
Tezkor maxfiylik tekshiruvini bajaring
Facebook siz haqingizda biladigan ma’lumotlarning ko’p jihatlarini nazorat qilish imkonini beruvchi tezkor va maxfiylik tekshiruvini birlashtirdi. Buni taxminan besh daqiqada bajarishingiz mumkin. Uni qanday qilish kerak?
Internetda:
Har qanday Facebook sahifasida ekranning yuqori o’ng tomonidagi savol belgisini bosing va “Maxfiylik tekshiruvi” (Privacy Checkup) ni tanlang.
Yuqorida aytib o‘tilgan maxfiylik muammolari, jumladan, sizning Facebook postlaringizni kim ko‘rishi mumkinligi, profilingizdagi ma’lumotlarning qanchasi hammaga ochiqligi va qaysi ilovalar Facebookdan tizimga kirish sifatida foydalanayotgani bilan tanishasiz.
Mobil qurilmangizda:
Facebook sahifasida ekranning pastki o’ng tomonidagi (iPhone-da) yoki yuqori o’ng tomonidagi (Android-da) uchta gorizontal chiziqni bosing. “Settings and Privacy”(Sozlamalar va maxfiylik) > “Privacy Shortcuts”(Maxfiylik yorliqlari) > “Bir nechta muhim maxfiylik sozlamalarini ko‘rib chiqish” ga o‘ting va teging.
Siz veb-versiyadagi kabi maxfiylik muammolaridan xalos bo’lasiz.
Foydalanilgan manbalar: https://www.theverge.com/2019/3/26/18282196/how-to-protect-privacy-security-instagram
Eng ko’p o’qilgan maqolalar