Bugungi kunda Telegram dunyodagi eng mashhur ijtimoiy tarmoqlardan biri hisoblanadi. Ushbu maqola orqali esa siz Telegram tarixi, o’rnatilishi, qo’llanilish tizimi, ma’lumotlar bilan ishlashdagi xavfsizligi to’grisidagi eng muhim ma’lumotlarga ega bo’lasiz.

Telegram tarixi

Telegram 2013-yilda Rossiyaning eng yirik ijtimoiy tarmog’i bo’lgan VK yaratuvchilari sifatida mashhur bo’lgan aka-uka Nikolay va Pavel Durovlar tomonidan boshlangan loyiha hisoblanadi. Telegram Britaniyaning Virjiniya orollarida kompaniya sifatida va Birlashgan Arab Amirliklarining Dubay shahrida MChJ sifatida roʻyxatdan oʻtgan. Pavel Durovning aytishicha, xizmat 2014-yil va 2015-yil boshlarida Germaniyaning Berlin shahrida joylashtirilgan, biroq jamoadagi har bir kishi uchun yashash ruxsatnomasini ololmagani uchun turli joylarga koʻchib oʻtishga majbur bo’lgan. Matbuot xabarlariga koʻra, Telegram 2014-yildan 2017-yilgacha Rossiyaning Sankt-Peterburg shahrida o’z xodimlariga ega edi. Keyinchalik esa Telegram jamoasi 2017-yildan boshlab Dubayda faoliyat yuritishni boshlashgan. 2018-yil aprelida Rossiya sudi Telegramni Rossiyada bloklash to‘g‘risida qaror chiqardi. Biroq ba’zi ruslar boshqa mamlakatlardagi ochiq proksi-serverlardan foydalanib, ta’qiqni chetlab o’tishga harakat qildi.

2021-yil 5-oktabrda Facebook va uning filiallariga taʼsir qilgan uzilishlar natijasida Telegram 70 milliondan ortiq yangi foydalanuvchiga ega boʻldi.

Telegramdan iOS va Androidda qanday foydalanish mumkin?

1. Telegram ilovasini o’rnating. ( Install the Telegram app) App Store yoki Google Playni oching. Qog’ozdan yasalgan samolyot shaklidagi logotip ko’rinishidagi ilovani toping va o’rnating.

2. Telefon raqamingizni kiriting. (Enter your phone number) Keyin sizdan telefon raqamingizni kiritish so’raladi. Telegram bu sizning haqiqiy raqamingiz ekanligini tasdiqlash uchun darhol sizga to’rt xonali kodli xabar yuboradi. Davom etish uchun o’sha kodni ilovaga kiriting.

3. Ismingiz va rasmingizni qo’shing . (Add your name and a picture) Telegram foydalanuvchilarga ism va rasm bilan oʻz profillarini yaratish imkonini beradi. Davom etish uchun ushbu ma’lumotlarni kiritishingiz kerak.

4. Telegram orqali do’st toping.( Find a friend with Telegram) Telegram kontaktlaringizdan Telegramdan foydalanuvchi do‘stlaringizni avtomatik ravishda qidirishi mumkin. Ekranning pastki chap qismidagi “Kontaktlar” yorlig‘ini bosganingizda, Telegram undan foydalanuvchi do‘stlaringiz ro‘yxatini, so‘ngra ilovaga ro‘yxatdan o‘tmagan kontaktlarni ham ko‘rsatadi. Siz hali Telegramdan foydalanmayotgan do‘stingiz nomini bosish orqali chatga qo‘shilish taklifini yuborishingiz mumkin.

5. Odatiy suhbatni boshlang.( Start a regular chat) Yangi suhbatni boshlash uchun Telegram akkaunti bo’lgan do’stingizni tanlang. WhatsApp va boshqa an’anaviy matn yozish ilovalari kabi, ekranning pastki qismida xabarlarni yozish uchun ishlatiladigan matn maydoni mavjud bo’ladi.

6. Surat, veb-rasm, video, hujjat, kontakt yoki joriy joylashuvingizni yuboring. (Send a photo, Web image, video, document, contact or your current location) Aksariyat xabar almashish ilovalaridan farqli o’laroq, Telegram do’stlaringizga keng doiradagi ma’lumotlarni yuborish imkonini beradi. Suhbat matn maydoni yonidagi belgiga bosing va jo’natmoqchi bo’lgan ma’lumot turini tanlang. Siz rasm, video olishni tanlashingiz yoki kutubxona (gallery)ngizdagi fayllardan birini tanlashingiz mumkin. Internetdan tasvirni qidirish imkoniyati ham mavjud, u faqat tasvir natijalarini ko’rsatadigan qidiruv so’rovini ochadi. Joriy joylashuvingizni do‘stingizga yubormoqchi bo‘lsangiz, Joylashuv funksiyasini tanlang va ushbu ilovaning joriy joylashuvingizga kirishiga ruxsat bering. Hujjatlar va kontaktlarni almashish imkoniyati ham mavjud.

7. Yashirin suhbatni boshlang. “Kontaktlar” yorlig’ida “Yangi maxfiy suhbat” yozuvini va keyin do’stingiz ismini tanlang. (Start a secret chat. From the Contacts tab, select the option that says New Secret Chat and then select a friend’s name) Ushbu oynada yuborilgan har qanday xabarlar shifrlangan bo’ladi, ya’ni boshqa hech kim chatga kira olmaydi, hatto Telegramning o’zi ham. Siz oddiy chatdagi kabi matnlar, media va hujjatlarni yuborishingiz mumkin.

Shuningdek, siz maxfiy chat xabarlarini o’z-o’zini yo’q qilish tizimini tanlashingiz mumkin, ya’ni ular belgilangan vaqtdan keyin xavfsiz tarzda o’chiriladi. Yashirin suhbatda ekranning yuqori qismidagi doʻstingiz nomiga teging. Keyin Maʼlumot tugmasini bosing va oʻz-oʻzini yoʻq qilish taymer sozlamalariga oʻting. Bir soniya, ikki soniya, besh soniya, bir daqiqa, bir soat, bir kun yoki bir haftani tanlashingiz mumkin.

8. Suhbat fonini sozlang. (Adjust your chat background) Ilovaning pastki o’ng tomonidagi Sozlamalar yorlig’ida siz suhbat foni uchun rasmni tanlashingiz mumkin. Sizning ixtiyoringizda Telegram chatlaringizning koʻrinishini o’zingiz istagandek moslashtirish imkonini beruvchi tanlash uchun rasmlarning katta tanlovi mavjud bo’ladi. Shuningdek, foto kutubxona(gallery)ngizdan rasmni tanlash imkoniyati ham mavjud.

Telegramdan xavfsiz foydalanish bo’yicha maslahatlar

Raqamli maxfiyligingizni himoya qilish bo’yicha muhim maslahatlarni bilish juda muhim va xavfsiz xabar almashish ilovasidan foydalanish uni boshlashning eng yaxshi usullaridan biridir. Telegramda koʻplab maxfiylik va xavfsizlik funksiyalari mavjud va ulardan maksimal darajada foydalanish uchun ilovadan qanday foydalanishni bilishingiz kerak boʻladi.

Ushbu maslahatlar ilova funksiyalaridan maksimal darajada foydalangan holda Telegramdan xavfsiz foydalanishingizga yordam beradi. Telegram xavfsizlikning turli darajalariga ega, shuning uchun siz o’zingiz uchun eng mos keladigan muvozanatni topishingiz kerak.

Maxfiyligingizni yaxshilash uchun Telegram Premiumdan foydalanish kerakmi?

Qisqa javob – “yo’q”. Yaxshilangan maxfiylik va xavfsizlik funksiyalarini olish uchun obuna boʻlishingiz shart emas. Telegram Premiumdagi yangilanishning afzalliklari maxfiylikka oid funksiyalarni o‘z ichiga olmaydi. Agar siz Telegramdan blog yuritish kabi maqsadlarda foydalansangiz, yangilashni tavsiya qilamiz. Lekin bir nechta suhbatni himoya qilishingiz kerak bo’lsa, bu shart emas.

Xabarlaringizni shifrlash uchun maxfiy suhbatlardan foydalaning

Telegramdagi oddiy chatlar avtomatik tarzda shifrlanmaydi. Bu funksiya qo‘lda yoqilishi kerak va Telegramni o‘rnatganingizdan so‘ng birinchi qiladigan ishingiz shu bo‘lishi lozim. Biroq agar siz Telegramdan bir nechta Android telefonlarida foydalanayotgan bo‘lsangiz , ular o‘rtasida maxfiy chatlarni o‘tkaza olmaysiz.

Yashirin suhbatni boshlash uchun quyidagi amallarni bajaring:

Telegramni oching.
Pastki o’ng burchakdagi qalam belgisini bosing.
Yangi maxfiy suhbatga bosing.
Yashirin suhbatni boshlash uchun kontaktni tanlang.

Ruxsatsiz kirishni oldini olish uchun ikki bosqichli tekshirishni yoqing

Ikki faktorli autentifikatsiya hisoblaringizni samarali himoya qilish uchun muhim vositadir. Telegram biroz boshqacha usulni taklif etadi, buning uchun yangi qurilmada Telegramga kirishda alohida parol kiritish talab etiladi, shuningdek, SMS kodini yuborishning an’anaviy 2FA usuli mavjud.

Telegramni oching.
Ekraningizning yuqori chap burchagidagi menyu tugmasini bosing .
Sozlamalarga bosing.
Maxfiylik va xavfsizlikga bosing.
Ikki bosqichli tekshiruvga bosing.
Parol kiriting.

Boshqa qurilmalardagi faol seanslarni o’chiring

Agar siz doimiy ravishda bir nechta qurilmalar o‘rtasida almashsangiz, bir vaqtning o‘zida bir nechta Telegram seanslari ochiq bo‘lishi mumkin. Bir nechta qurilmalardagi suhbatlar oxirigacha shifrlanmagan bo’ladi, shuning uchun ularni iloji boricha xavfsiz saqlash uchun keraksiz seanslarni o’chirib qo’ying. Qaysi qurilmalarga kirganingizni unutish oson, shuning uchun Telegram bitta qurilmadan turib faol seanslarni ko‘rish va ularni tugatish imkonini beradi.

Telegramni oching.
Ekraningizning yuqori chap burchagidagi menyu tugmasini bosing .
Sozlamalarga bosing.
Maxfiylik va xavfsizlikga bosing.
Faol seanslarga bosing.
Boshqa barcha seanslarni tugatishga bosing.

Maxfiylik uchun xabarlarni o’chiring

Telegram sizga oddiy va guruhli chatlardagi xabarlarni oʻchirish imkonini beradi. Ijtimoiy muloqot uchun ideal bo’lmasa-da, bu xususiyat maxfiylik uchun kerak bo’lib qolishi mumkin, ayniqsa, agar siz qurilmangizdan birini yo’qotib qo’ysangiz va shaxsiy xabarlaringizni hech kim o’qiy olmasligiga ishonch hosil qilishni istasangiz.

Telegramni oching.
Suhbatni oching.
Istalgan chat xabarini uzoq bosib turing.
Ekraningizning yuqori oʻng burchagidagi “Oʻchirish” tugmasini bosing .
Boshqa shaxs uchun uni o’chirish uchun Shuningdek, “uchun o’chirish”ga belgi qo’ying .
Oʻchirishni bosing

Telegram ilovasini parol bilan qulflang

Aytaylik, kimdir telefoningizni qulfdan chiqarilgan paytda o‘g‘irladi. Agar ular uni qulfdan chiqarmasalar, shifrlash sozlamalaringizga qaramay, ular Telegram xabarlaringizga kirish huquqiga ega bo‘ladilar. Bu funksiya Telegramni parol, PIN-kod yoki biometrik autentifikatsiya ortida qulflash imkonini beradi.

Telegramni oching.
Ekraningizning yuqori chap burchagidagi menyu tugmasini bosing .
Sozlamalar yozuvini bosing .
Maxfiylik va xavfsizlik yozuvini bosing .
Parolni qulflash yozuvini bosing .
Parolni yoqish yozuvini bosing .
Parolni tanlang va undan so‘ng Tasdiqlashni belgilang.

Hukumat Telegram qo’ng’iroqlarini kuzatishi mumkinmi?

Bu maʼlumotlar Telegramning Maxfiylik siyosatida batafsil bayon qilingan bo’lib Telegram foydalanuvchilarining IP manzillari va telefon raqamlarini oʻz ichiga olishi mumkin. Ushbu turdagi ma’lumotlar yordamida davlat idoralari Telegram foydalanuvchilarini osongina aniqlashlari va ularni Telegramda qilgan har qanday noqonuniy ishi uchun javobgarlikka tortishlari mumkin. Shunday ekan Telegramdan turli maqsadlarda foydalanishdan oldin o’ylab ko’rishingiz zarur.

Ishda Telegramdan foydalanish xavfsizmi?

Qisqa javob: Bu unchalik ham to’g’ri qaror bo’lmasligi mumkin. Lekin Telegram ko’pchilik uchun xavfsiz vosita hisoblanadi. Afsuski, platformaning himoya qilish xususiyatlariga qaramay, siz Telegram akkauntingizni ongli ravishda shifrlash bilan qurollantirishingiz va har qanday mustahkam himoya uchun har bir yangi chatda maxfiy xabarlardan foydalanishingiz kerak bo’ladi.

Foydalanilgan manbalar: